Willemijn de Weerd schreef een beklemmend kinderboek over de Razzia van Putten. Op 2 oktober 2019 is het precies 75 jaar geleden dat 659 Puttense mannen werden weggevoerd naar de Duitse concentratiekampen. 552 mensen overleefden dat niet. De Weerd beschrijft deze traumatische gebeurtenis door de ogen van de tienjarige Anna, die haar vader weggevoerd ziet worden.
Met dit boek won Willemijn de EigenWijsPrijs 2020, in de categorie gr. 6-8. Het boek was ook genomineerd voor het Hoogste Woord20. Daarnaast was het genomineerd voor de Thea Beckmannprijs 2020, de prijs voor het beste historische jeugdboek.
(…) De soldaten schreeuwen. Met hun geweer jagen ze de mannen op, alsof het beesten zijn. De wagons zien eruit als veewagons (…) Ze moet zo snel mogelijk naar papa. Ze duwt tegen de vrouw die naast haar staat. Opschieten moet ze. Ze rent de achterste wagons voorbij. ‘Papa!’ schreeuwt ze om de paar tellen. Daar ziet ze een man met zwart haar in de deuropening staan. Anna kijkt nog eens goed, nee, dat is papa niet. In de tweede wagon ziet ze een man met een lange jas, stond hij net niet naast papa? Anna duwt een jongen opzij. ‘Meneer, weet u waar mijn vader is? vraagt ze. ‘Hij heet Willem van der Woude’. De man doet een stap opzij. Dat ziet Anna hem. ‘Papa!’ juicht ze. Ze geeft de tas met kleren en eten. Papa drukt haar iets in haar hand, ze stopt het gelijk in haar zak. ‘Zorg goed voor mama’, zegt hij en hij knijpt even in haar wang. Dan wordt hij naar achteren gedrukt. ‘Papa’, roept Anna, maar ze ziet hem niet meer. (…) Soldaten komen bij de wagons. ‘Weg!’ schreeuwen ze. Alle deuren worden dichtgesmeten. Anna wil naar haar vader zwaaien, maar er zitten geen raampjes in de wagons. Dan pas ziet Anna dat het echt veewagons zijn.
Anna en maar moeder blijven alleen achter. Ze bidden en hopen, vader komt vast binnen een paar weken terug. Ze hebben het niet makkelijk, maar ze moeten door. Ze helpen vluchtelingen uit het gebombardeerde Arnhem, proberen blij te zijn voor hun buren, van wie de vader uit de trein durfde te springen en weer terug is. Ze poetsen het hele huis voor straks, als vader er weer is…
De Weerd heeft een prachtig kinderboek geschreven. Beklemmend, maar ook prachtig. Over de pesterijen van de Duitsers voordat de mannen werden weggevoerd, over het in brand steken van meer dan 100 huizen nadat de mannen verdwenen zijn. Over hoe elk snippertje informatie over de mannen gretig wordt gedeeld, en hoe de inwoners van Putten voor elkaar zorgden in die ellendige dagen. En ook over de enkele tientallen mannen die het overleefden en zwaar getraumatiseerd terugkeerden in hun dorp:
Ze gaat naar de tank. Nog steeds is het een plek waar gespeeld wordt. ‘Doe je mee met vadertje-en-moedertje?’ vraagt een jongen. Eigenlijk voelt ze zich daar te oud voor, maar ze weet ook niets anders te doen. Het jongetje gaat op de grond liggen. ‘Als ik hard schreeuw, moet je mij wakker maken, dat doet mijn moeder ook bij mijn vader’. Hij gaat op de grond liggen en schreeuwt. ‘Nee, nee, stop!’. Met zijn armen slaat hij in het rond. Anna maakt hem wakker. ‘Ik speel liever iets anders’, zegt ze. (…)
Papa, waar blijf je? Is geen dik boek. In 93 pagina’s, verdeeld over 28 korte hoofdstukken, vertelt De Weerd wat er verteld moet worden, wat belangrijk is om door geven, omdat het niet vergeten mag worden. In het nawoord legt De Weerd uit dat alle gebeurtenissen echt hebben plaatsgevonden. Ze sluit af met de zin ‘het doet je beseffen wat een zegen het is om in vrijheid te leven!’
GO
Lees hier het Juryrapport HoogsteWoord 2020, over dit boek. Lees ook het rapport van de schaduwjury PABO Driestar Gouda
Koop dit boek bij de plaatselijke (christelijke) boekhandel of