Kate is het verhaal van het leven van een Iers meisje en haar gezin in het Ierland van halverwege de 19e eeuw. Ierland leeft onder de bezetting van rijke Engelsen die hen uitbuiten. Wanneer de aardappeloogsten mislukken, is het ieder voor zich. Overleven of niet, armoede, honger, kou, ziekte, dood. Schrijnend is de grote tegenstelling met de rijke Engelsen die wel voorraadschuren, verwarmde huizen, eten, kleding en wapens hebben en geen oog hebben voor de toestand van de Ieren.
Kate is een jonge tiener die haar moeder altijd helpt in huis. Ze woont er met haar vader, moeder, twee grote broers Pat en Connor en een klein broertje Michael. Kate droomt van een toekomst waarin ze kansen heeft. Daarom volgt ze in het geheim Engelse les bij Eileen.
Kates moeder is zwanger. Op een ochtend maakt Kates moeder haar vader wakker met een emmer water om mee te gaan naar de kerk. Hij wordt boos en trapt zijn vrouw in haar buik. Diezelfde dag nog beginnen de weeën en wordt het kindje Sean veel te vroeg geboren. Hij sterft. Moeder sterft een paar dagen later aan kraamvrouwenkoorts. Al eerder had het gezin een zusje begraven. Kate is erg verdrietig. Haar vader vertrekt om in een stad in de haven te gaan werken. Hij laat Pat en Connor met Kate en het kleine broertje achter.
Hierna wordt alles nog slechter. De aardappeloogst mislukt door de aardappelziekte. Er zal honger zijn. Er is niet genoeg geld meer om de pacht te betalen aan de Engelsen. Daarom worden ze uit hun huis gezet. Kate en haar broers trekken door Ierland. Fergus, zoon van Eileen en vriend van Kate gaat mee.
Het wordt een vreselijke tocht, overleven, slecht en nog slechter wordt het. Onvoorstelbare armoede, honger, ziekte, onrechtvaardigheid. Honger. Wij kunnen ons niet voorstellen hoe dit voelt. ‘De krachtige geur van de soep wekt het monster van de honger in haar buik, stekend, vechtend in haar binnenste. Toch durft ze geen hap te nemen. Connor legt zijn hand op haar schouder en zegt zacht: ‘Kate, onze God is altijd met ons. Hij zal ons niet naar de hel sturen omdat we proberen in leven te blijven. Eet de soep! Ze knikt, gaat op de grond zitten en begint te eten. De soep is warm en er drijft vet op, kleine ronde oogjes, die elkaar achternazitten als kinderen op een zomerdag’. (blz. 266).
Het is ook het verhaal van Kate, die van meisje vrouw wordt en zich ook moet verweren tegen mannen.
Hoe Kate en haar broers dit alles doormaken, lees je in dit boek. Een prachtig, inlevend verhaal. Kraijo schrijft prettig leesbaar, soepel en met vaart over een zware tijd in de Ierse geschiedenis. Vanaf het begin wordt je meegetrokken in het verhaal. Over de armoede in deze tijd in Ierland zijn al veel boeken geschreven. Toch biedt elk verhaal weer andere inzichten, andere invalshoeken. Ineke Kraijo heeft voor dit boek mooie krachtige personages bedacht. Kate is een dapper meisje, van goede wil, zorgzaam voor haar broers en broertje, doorzetter, met een doel voor ogen. Pat is haar stoere broer. Connor is de gevoelige broer met voorspellende gaven en de gave om dieren tot rust te brengen. Fergus is de knappe, zwartharige vriend van de broers, zoon van Eileen, die de vriend is van Kate. De jongens willen – ondanks alles – strijden voor Ierland, al moeten ze er offers voor brengen. De kinderen zijn allemaal nog erg jong en moeten dingen doen die al zwaar voor volwassenen zouden zijn. Ze zijn voorlijk, wonderbaarlijk wijs voor hun leeftijd. En uiteindelijk blijkt dat Kate haar Engelse lessen niet voor niets heeft gevolgd. Kraijo heeft veel werk gemaakt van haar voorbereiding voor dit boek, over elk detail lijkt te zijn nagedacht.
Het aantrekkelijke omslag van deze dikke paperback met een meisje met lang rossig haar is goed gevonden en past precies bij de Ierse, soms mysterieuze sfeer van het boek.
Erg mooi boek – dat je in één ruk uit wilt lezen – voor jongeren vanaf 14 jaar, die van geschiedenis houden, waarin je de tijd van de mislukte aardappeloogst in Ierland door de ogen van een arbeidersgezin meemaakt. Een must in de mediatheek van het Voortgezet Onderwijs. Het deel wat hierop volgt heet ‘Rose’. Het derde deel gaat over ‘Eileen’, de moeder van Fergus.
Bij dit boek is een mooie lesbrief gemaakt voor de onderbouw VO.
AP
Koop dit boek bij je plaatselijke (christelijke) boekhandel
of