Ineke Kraijo is een nieuwe tweedelige serie voor 11+ begonnen. Opnieuw een historisch jeugdboek, deze keer over de Eerste Wereldoorlog in België. Het verhaal is gebaseerd op een waargebeurd feit, namelijk de verwoesting van de stad Aarschot in België als gevolg van een vergeldingsactie.
1914. Hoofdpersoon in het verhaal is de 14-jarige Sarah die met haar moeder en twee jonge zusjes in Aarschot woont. Vader is in het leger. Ze verstoppen zich in de kelder als de Duitsers de stad door trekken en worden gewaarschuwd om te vluchten. Maar ze besluiten in de kelder te blijven en barricaderen de deur, zodat plunderende soldaten hen niet kunnen bereiken.
Als Sarah naar de WC moet, boven in huis, ziet ze wat de soldaten in hun huis hebben aangericht. Maar ze moet naar haar moeders linnenkast, omdat ze voor het eerst ongesteld geworden is… ‘De tafel is omgegooid, de petroleumlamp ligt op de grond, laden zijn uit de kast getrokken …(…) Even later wordt ze gepakt door een soldaat en moet ze mee. Op de markt midden in het stadje blijkt het vol te staan met opgepakte mensen. Iedereen moet komen omdat er een hoge militair doodgeschoten is. Er wordt steeds weer geschoten, een wel, een niet.
Sarah vlucht weg naar het bos. Daar is nog iemand verstopt die gevlucht is, Oscar. De twee moeten elkaar leren vertrouwen en trekken naar elkaar toe. Maar Sarah wil niet blijven en gaat op zoek naar haar moeder en zusjes.
‘Over de grens’ is een realistisch historisch verhaal dat de zinloosheid van de oorlog laat zien en hoe mensen veranderen in noodsituaties. ‘Ik heb geen geld. De man lacht een vieze, vette lach. Mooie meisjes kunnen ook anders betalen’. Maar Sarah ontdekt ook dat niet alle Duitsers ‘slecht’ zijn en je zelfs willen helpen..
Kraijo laat zien hoe het dagelijks leven in oorlogstijd er 100 jaar geleden uitzag. Al vraag ik me af of er in 2914 al een ‘stylo‘ was (blz. 153). Ze omschrijft op een mooie manier hoe Sarah bloost ‘Ze voelt haar wangen branden als een plattebuiskachel’ (blz. 82)
En dat je in oorlogstijd anders kunt gaan denken over God. ‘God is aan onze kant. Sarah blaast. Mooie praatjes. Daar heeft ze niks aan. Dat was Hij dan zeker even vergeten de afgelopen dagen (…) blz. 79 – en ‘God zal ons wel helpen’ zegt de oude man rustig. Sarah zou willen dat zij hetzelfde vertrouwen had als deze man, maar na een paar dagen oorlog is ze God al kwijtgeraakt; nee, eigenlijk al na een paar uur’, (blz. 105).
Vlaamse en Duitse woorden worden cursief weergegeven en achterin het boek verklaard. ‘Mogen we buiten spelen, moeder, probeert Maria. Vandaag niet, boeleke; misschien morgen’. ‘Nonkel Karel’. Het verhaal stopt wanneer Sarah gewond aankomt in Antwerpen en daar haar moeder en zusjes terugvindt en waar ze zich afvraagt hoe ze haar houding tegenover Oscar moet bepalen.
Toch is er een maar. Het verhaal komt eigenlijk niet echt bij je binnen en wordt wat afstandelijk verteld, alsof de lezer er niet bij hoort, alsof je door een raam toekijkt wat er gebeurt. Wie weet is dit anders in het tweede deel van de serie.
Dit is het 20e boek van Ineke Kraijo, voor jongens/meisjes 11+. Voor bovenbouw basisonderwijs/onderbouw VO.
AP
Koop dit boek bij de plaatselijke boekhandel