De boogschutter van Hirado

Met dit boek is Rob Ruggenberg winnaar van de kinderjury Thea Beckmanprijs. Gefeliciteerd Rob!  In ‘De boogschutter van Hirado’ varen we met Reyer mee van Batavia naar de VOC-handelspost in Hirado, Japan. De 14-jarige Zeeuwse Reyer die tegen zijn wil door zijn vader vanuit Veere is meegenomen naar Batavia om ‘rijk’ te worden als handelaar, moet als assistent-handelaar meneer Wonderaer mee naar Japan.

Reyer heeft geen idee wat hij daar moet doen. Hij snapt niets van de taal en de cultuur. Wel merkt hij de tweede dag in Batavia al dat je je leven niet zeker bent en de koude angst om de afschrikwekkende manier van omgaan van de Chinezen in Batavia slaat hem om het hart.. Als hij hoort dat hij mee moet naar Japan en hoort dat je met Japanners ‘geen fratsen uit moet halen’, schrikt hij wel, maar dat wordt direct door zijn vader weggelachen, zodat Reyer onbezorgd meevaart naar Hirado.

Midden op zee krijgt Reyer van de Chinese piraat Ikuan, die hij eerder tegenkwam in Batavia, een brief en een mes mee voor zijn vrouw en zoon in Japan, wat niemand in Japan mag weten. Meneer Wonderaer krijgt een andere brief, in ruil voor de lading van het schip.

Eenmaal aangekomen in Japan krijgt Reyer meteen een koude douche met een staaltje ‘Japanse optreden’: voor zijn ogen wordt iemands hoofd afgehakt. En de schipper waarschuwt iedereen om alles wat met het christendom te maken heeft, overboord te gooien, omdat de Japanners daar anders ook wel weg mee weten. Wonderaer gaat handel drijven en krijgt een meisje aangeboden om mee te trouwen: het meisje Sakura waar Reyer meteen verliefd op wordt (en zij op hem). De vader van het meisje is een samoerai, die zelfmoord had moeten plegen, maar dat niet gedaan heeft. Door het huwelijk van de 13-jarige Sakura met Wonderaer hoopt de vader dat Sakura belangrijke informatie van de Hollanders aan hem door kan geven. Sakura heeft als kind namelijk met Nederlandse meisjes gespeeld, bij een vorige handelsmissie en ze kan Nederlands verstaan, maar mag dat niet laten merken.

Reyer wordt bij het brengen van de brief en het mes bevriend met de zoon van Ikuan, die hem boogschieten leert.

In dit verhaal merk je hoe de Nederlanders/handelaars op eieren moeten lopen om de Japanners niet kwaad te maken, omdat dit onmiddellijk grote gevolgen heeft en altijd gevaar voor je eigen leven oplevert. De wreedheid, meedogenloosheid, ongevoeligheid van de Japanners wordt je niet onthouden in dit verhaal, een mensenleven is er niet veel waard. Wat dat betreft doet Ruggenberg geen concessies aan de historie. Zo was het en zo lees je het, hij maakt het niet mooier of minder erg vanwege de leeftijd van de jonge lezers. Geschiedenis pur-sang.
Toch valt me het in dit verband tegen dat hij Sakura bij haar huwelijk met Wonderaer op een 21e eeuwse manier tegen het huwelijk aan laat kijken ‘ze had gedroomd van een eigen huis, een plaats waar ze zichzelf kon zijn (…) Maar dat kon niet. In Japan woonden vrouwen nooit alleen, vrouwen hadden nooit een eigen huis, nooit een eigen bedrijfje. (…) ‘Zou dat overal zo zijn? (…). Deze gedachten zul je als 21e eeuwse lezer zélf denken bij het lezen van dit verhaal, jammer dat hij het er letterlijk in legt.

Wat heel mooi is aan dit verhaal dat je een heleboel over het 17e eeuwse leven van Nederlanders en hun contacten met Azië meekrijgt. De Nederlanders gedroegen zich weinig hoffelijk, waren vieze, stinkende, ongemanierde mensen. De Japanners daarentegen hielden van schoonheid, hoffelijkheid-achter-hun-stoicijnse gedrag, gingen regelmatig in bad en droegen schone kleren. Meneer Wonderaer bidt elke avond en trouwt tegelijk met een Japans meisje, terwijl hij in Nederland ook een vrouw heeft. De Japanners moesten niets hebben van het christendom, openlijk christen-zijn was verboden. Het kostte veel rooms-katholieke christenen (dankzij het missiewerk van de Portugezen) het leven. In Hirado moeten alle huizen waar een christelijk teken op staat afgebroken worden, omdat er AD Anno Domini … op staat. Er werd in het zeemansleven veel gevloekt, maar Ruggenberg laat in dit boek nergens een vloek vallen.

Ruggenberg baseert zich in dit boek op ware gebeurtenissen. Hij heeft voor dit boek uitgebreid onderzoek gedaan in Japan, wat hij laat zien op de uitgebreide website hirado. Met die site en dit boek laat hij tevens zien dat de VOC-tijd in handelsopzicht misschien een glorietijd voor Nederland was, maar dat dit verder ook erg veel schaduwkanten had. Wat vooral mooi is dat Ruggenberg met deze verhalen de geschiedenis voor je laat leven.

En natuurlijk is het mooi om te lezen over de vriendschap en liefde van Reyer en Sakura, wat Wonderaer natuurlijk niet mag merken.  Reyer had al door dat Sakura Nederlands verstond, al wist hij niet dat ze voor haar vader spionne moest zijn. Reyer gaat uiteindelijk helemaal voor Sakura en laat zijn VOC-carrière, wat die hem ook op zou leveren voor wat het was om Sakura te redden van de dood.

De boogschutter van Hirado is opnieuw een prachtig geschreven boek van Rob Ruggenberg. De combinatie ‘journalist en onderzoeker’ levert opnieuw een heel mooi verhaal op. Geschiedenis leer je minstens zo goed door dit soort boeken te lezen. Een prachtig voorbeeld bij de geschiedeniscanon over de VOC-tijd van Nederland.

Ik herken me in de opmerking van Ruggenberg dat je geschiedenis misschien ‘avonturenkunde’ zou moeten noemen. Ik denk dat iedereen de warmste herinneringen bij geschiedenislessen heeft bij leraren die ‘mooie verhalen over vroeger’ vertellen.

Het mooie omslag met een tekening waarop je Reyer ziet, die Sakuro probeert te redden, is een van de laatste illustraties van Bas Mazur, die eind november ’13 aan een ernstige ziekte overleed.

Aanrader voor alle jongeren, jongens en meisjes, vanaf 14 jaar. Waarschuwing: Ruggenberg is niet voor mietjes!

Op dit moment werkt Rob Ruggenberg aan Haaieneiland. Dit boek is inmiddels uitgekomen en vind je  hier op deze website.

Rob Ruggenberg, die jarenlang als journalist de wereld over reisde, publiceerde zijn eerste jeugdboek in 2006. Hij schrijft historische jeugdboeken die altijd gebaseerd zijn op feiten. Voor ieder boek reist hij naar het gebied waar het verhaal zich afspeelt en duikt daar de archieven in. Ook woont (en werkt) hij bij voorkeur enige tijd op de plek van het verhaal. Voor zijn boek Haaieneiland woonde hij een tijdje op Takapoto, het eilandje in de Stille Zuidzee waar het boek zich afspeelt.

AP

 

Koop dit boek bij de plaatselijke boekhandel

of BESTEL ONLINE

Boekgegevens

Titel:

De boogschutter van Hirado

Jaar van uitgave:

2013
2013

Aantal pagina’s:

288
288

Uitgeverij:

Querido
Querido

Prijs:

15.95
15.95

Deel deze recensie

Follow Me On Instagram

Het Platform Christelijke Kinderboeken promoot het christelijke kinder- en jeugdboek en reikt ieder jaar de EigenWijsPrijs, Het Hoogste Woord en de #YAP uit.

Zoeken

Iets kwijt? Vind het hier ...

© 2023, Alle rechten voorbehouden.